TworzymyGłos Regionu

reklama

Czas ożywić centrum Wschowy

- rozmowa z burmistrzem Antkowiakiem

Piątek, 01 października 2021 o 16:55, aktualizacja Piątek, 01 października 2021 o 20:47, autor: 35
Czas ożywić centrum Wschowy

W przestrzenni publicznej naszego miasta pojawiła się nieprawdziwa informacja o budowie „nowego ratusza”. Bez przedstawienia faktycznych planów Spółki Komunalnej dotyczących ewentualnego powstania budynku administracyjno – usługowego na rynku, bez wyjaśnienia propozycji lokalizacji i potrzeb, jakie są w naszym mieście. Takie zachowanie rodzi plotki, niepotrzebny niepokój i wprowadza dużą dezinformację, która utrudnia komunikacje. W rozmowie, burmistrz Konrad Antkowiak stara się wyjaśnić motywacje, które stoją za poszukiwaniem nowych rozwiązań związanych z rynkiem. Celem wszystkich mających na sercu rozwój Wschowy powinno być ożywienie centrum naszego miasta. Z Burmistrzem Wschowy rozmawia Aleksander Ziemek.

A.Z.: Rynek Wschowy jest miejscem wymarłym, na którym popołudniami zdarza się przez dłuższy czas nie spotkać żywego ducha – zgadza się Pan z taką opinią?

K.A.: Jednym z najpoważniejszych wyzwań w naszym mieście jest doprowadzenie do ożywienia gospodarczego i społecznego centrum miasta. Od lat rynek we Wschowie staje się miejscem pustym, dociera tutaj niewiele osób, brakuje magnesu, który przyciągałby w na rynek każdego dnia.

A.Z.: Mamy zdefiniowany problem, jak Pan sam stwierdził, stan ten jest od lat, czemu więc nic się nie zmienia?

K.A.: Nowy skwer, jako miejsce wypoczynku mieszkańców, nie wpłynęło na ożywienie rynku. Nadal zamykają się lokale handlowe i usługowe znajdujące się centrum, mieszkańcy na skwerze pojawiają się rzadko, tłumnie przybywają tylko w związku z organizacją wydarzeń,które mają miejsce na rynku. Rewitalizacja nie osiągnęła swojego efektu. Musimy wiedzieć, czym jest rewitalizacja. To proces polegający nie tylko na odnowieniu i remontach, ale działania zmierzające do przywrócenia do życia zdegradowanej części miasta, szczególnie poprzez nadawanie tym obszarom nowych funkcji. 

A.Z.: Jak przeprowadzona inwestycja ma się do zapisów z MPZP?

K.A.: W 2008 roku Rada Miejska przyjęła miejscowy plan zagospodarowania dla Wschowy, który zatwierdza budowę centrum administracyjnego – usługowego na rynku, a dotychczasowe zagospodarowanie terenu zielenią uznaje za tymczasowy. Podkreślam, że takie są zapisy obowiązującego planu zagospodarowania. Ówczesne władze gminy, czyli rada miejska wraz z burmistrzem, konsultując się z urbanistami i konserwatorem zabytków, zatwierdziły plan polegający na tym, że plac przed ratuszem należy nowocześnie zabudować.

A.Z.: Dobrze, znamy już stan faktyczny, ale co można zrobić, aby ożywić centrum naszego miasta?

K.A.: Szukając odpowiedzi na to pytanie sięgnęliśmy właśnie do MPZP, który przyjęła Rada Miejska w 2008 roku – wybudować budynek, który spełniać będzie rolę centrotwórczą na skwerze przed ratuszem i zmieni funkcje tego obszaru. Już prawie półtora dekady temu rządzący Wschową dopuszczali takie rozwiązanie, jednak do tej pory nie zrobiono nic w tym kierunku.

A.Z.: Mówi Pan o nieprawdziwych informacjach w kontekście ogłoszonego memorandum?

K.A.: Tak. Najważniejszą przekazywaną informacją było hasło „powstaje nowy ratusz”. A to nieprawda. Spółka Komunalna ogłosiła memorandum w sprawie budowy centrum administracyjno-usługowego, w którym ewentualną część zajmować miałyby powierzchnie administracyjne, w tym Urzędu Miasta i Gminy Wschowa. Po pierwsze chcemy nadać centrum miasta nowe funkcje. Celem skumulowania w jednym miejscu usług związanych między innymi z urzędem, Spółką Komunalną, Ośrodkiem Pomocy Społecznej, jest także przyciągnięcie jak największej liczby osób na rynek. Mówimy tu zarówno o pracownikach, jak i klientach tych instytucji. Do tego w nowym budynku miałaby znajdować się przestrzeń na komercyjne obiekty usługowe, sklepy, banki, restauracje tak, by na rynku zaczęło przebywać jak najwięcej osób.

A.Z.: Taka inwestycja byłaby na pewno niezwykle kosztowna.

K.A.: Dlatego właśnie rozważamy wybudowanie takiego obiektu w formule partnerstwa publiczno-prywatnego. Prywatny przedsiębiorca wykłada swoje pieniądze na budowę obiektu, który w części jest komercjalizowany, a on odzyskuje zainwestowany kapitał poprzez opłaty z tytułu użytkowania od wszystkich zlokalizowanych tam jednostek gminnych oraz innych podmiotów. Miasto i mieszkańcy natomiast uzyskują nowy obiekt, spełniający wiele funkcji i również odpowiadający potrzebą nowoczesnej administracji. W kraju finansowanie inwestycji w formule PPP z samorządami lub jednostkami administracji państwowej jest bardzo popularne. Podam kilka przykładów tego typu przedsięwzięć, niektóre z nich sam widziałem: oczyszczalnia ścieków w Mławie, budowa szkoły w Piastowie, budowa siedziby Sądu Rejonowego w Nowym Sączu.

A.Z.: W takim razie Gmina musiałby pokrywać koszty wynajmu odpowiednich pomieszczeń.

K.A.: Tak, to jednak nic strasznego. Wiele urzędów korzysta z prywatnych przestrzeni, w naszym mieście jest to przecież chociażby Powiatowy Urząd Pracy we Wschowie. Tutaj potrzebna jest dokładna kalkulacja kosztów, uwzględniająca koszty utrzymania kilku obiektów i ewentualne koszty najmu. I nie zapominajmy, że Gmina nie ma środków, aby taki obiekt wybudować za własne pieniądze, nie stać nas to, a nawet gdyby, to mamy wiele innych potrzeb, które wymagają inwestycji.

A.Z.: Czyli nowy budynek jest rozwiązaniem problemu z zamierającym centrum?

K.A.: Sam budynek nie wystarczy. Chcemy porozmawiać z mieszkańcami jak zaaranżować całe centrum miasta, tak by było miejsce na pracę, rekreacje i ciekawe przestrzennie kulturalne. Musimy pamiętać, że dysponujemy koncepcją rewitalizacji plantów wokół murów miejskich, jeżeli powstałby nowy obiekt potrzeba znaleźć nową przestrzeń do rekreacji i zieleni. Sam budynek musi spełniać określone warunki, chociażby powstanie dziedzińca o powierzchni minimum 500 metrów kwadratowych, więc dobrze już na początku wiedzieć, co chcemy, aby w tej przestrzenni się znalazło.

A.Z.: To dlaczego nie przeprowadzono takich konsultacji przed ogłoszeniem memorandum? Widać decyzje już zapadły.

K.A.: Decyzje jeszcze nie zapadły i chcę to stanowczo podkreślić. Memorandum zostało ogłoszone dlatego, żeby sprawdzić, czy istnieje zainteresowanie podmiotów prywatnych taką inwestycją. Nie wyobrażam sobie rozmowy z mieszkańcami, przekonanie ich do trudnych decyzji związanych z nową aranżacją tak ważnej przestrzenni, jaką jest centrum naszego miasta, a później przepraszanie, że jednak nikt nie jest zainteresowany, albo nasze plany są nie do zrealizowania przez prywatnych przedsiębiorców. Spółka Komunalna, która odpowiada za prowadzenie inwestycji budowy centrum, spotkała się z kilkoma podmiotami, zdobywa wiedzę chociażby o tym o jakiej wielkości obiekcie możemy mówić. Dopiero mając chociażby wstępny zarys możliwych realizacji chcieliśmy zaprosić mieszkańców do debaty.

A.Z.: Nie będzie za późno?

K.A.: Oczywiście, że nie. Nie podpisano żadnych umów, nie podjęto żadnych decyzji. Wiemy tylko, że jest zainteresowanie i znamy ewentualne postulaty strony prywatnej w tym przedsięwzięciu. Teraz chcemy wypracować to, jak ma wyglądać nowe centrum naszego miasta. Centrum, które ma naprawdę żyć. Co trzeba zrobić, żeby prócz budowy nowego obiektu, odmienić oblicze rynku. Dlatego niebawem zaprosimy mieszkańców do konsultacji. To jest projekt, który jeżeli będzie realizowany, to potrwa kilka lat i ma zmienić całe centrum Wschowy. Naszym zadaniem jako mieszkańców, jest odpowiedź na pytanie, czego chcemy, jak ma funkcjonować centrum miasta i czy to jak funkcjonuje teraz, jest odpowiednie. Przynajmniej na to ostatnie pytanie wydaje mi się, że większość zgodzi się z tym, że tak nie jest.

(UMiG Wschowa)

REKLAMA
POLECAMY
REKLAMA

Komentarze (35)

avatar

avatar
~Fdd
01.10.2021 18:34

I gdzie teraz są te osoby które wypisywały takie plotki ???? To jest dopiero plan a z planu do realizacji jeszcze daleko . Ale jak to we Wschowie jeden usłyszy a dwudziestu opowiada plotki

avatar
~Wschowianin
01.10.2021 21:29

Jeżeli są plotki to znaczy że ktoś już chce zrobić na tym biznes a wystarczy rynek zwolnić od podatku pod warunkiem że powstanie mała gastronomia . Nawet gdyby przez 5 lat urząd nie miał nic z tego to na pewno znajdą się chętni aby coś otworzyć

avatar
~Do Wschowianin
01.10.2021 22:05

Od dwoch lat podatek na rynku i całym starym mieście dla wszystkich przedsiębiorców obniżono z 22 do 5 zł i jakoś nie widać różnicy - zresztą można o tym przeczytać powyżej, lepiej najpierw zapoznać się z treścią artykułu a potem pisać komentarze

avatar
~As
01.10.2021 21:44

A co z ratuszem? Będzie pusty stać? Powinno się otworzyć ogródki nie tylko piwne. Restauracje , kilka drewnianych budek z pamiątkami oraz różnymi produktami nawet lokalnymi. Ustawić duże parasole, muzykę. Oczywiście wywalić samochody z rynku bo wstyd ,żeby był parking. A jeżeli chodzi o skwer to zadaszyc miejsca do siedzenia , fontanna podświetlana oraz stoliki . Jakieś szachy , stół do pinponga. Ale to tylko moje zdanie. Było by miło spędzić czas z rodziną na lodach a dzieci mogłyby bawić się na całym rynku bez obawy na auta.

avatar
~Cyberagresor
02.10.2021 23:03

I kto będzie siedział na tym Rynku? Kilku menelików? Wschowianie są zblazowani i tylko na religijne imprezy tłumnie przychodzą.

avatar
~mieszkaniec
02.10.2021 13:18

W tym mieście brak jest nowych inwestorów którzy by stworzyli nowe miejsca pracy, i nie ma co liczyć żeby miasto się ożywiło, miasto ma złe położenie i nikt tego nie zmieni. Na realizacje planów trzeba mieć pieniądze a których nie ma ? W takim razie pozostają marzenia albo gra w lotto. A wybudowanie budynku nic nie wpłynie na zmiany , niby w jaki sposób ma to przyczynić do rozwoju centrum miasta? tylko będzie budynek koło budynku .To ze lokale się zamykają, to świadczy jak można zrobić interes w mieście, lokale nie tylko w centrum będą zamykane to jest proces postępujący, tak samo jest że sprzedanym kinie. Z stąd ludzie wyjeżdżają .

avatar
~Asdo
02.10.2021 14:57

A deptak? Baloniki?

avatar
~........
02.10.2021 16:01

Jeszcze do niedawna rynek tętnił życiem.Komu to przeszkadzało?I tak w kółko ,psuja inni naprawiają

avatar
~Kiedy
02.10.2021 21:42

Ostatni raz rynek tętnił życiem chyba wtedy jak był tam przystanek PKS. Od lat coraz mniejszy ruch tam jest

avatar
~Który ma interes.
02.10.2021 18:38

Zostawić zieleń w centrum miasta a budynek wybudować na niezagospodarowanym terenie - ewentualnie np. na terenie starej mleczarni, której nie możecie sprzedać.

avatar
~VG
02.10.2021 19:14

Dlaczego właśnie na skwerze? Wystarczy wyburzyć ruiny na placu Zamkowym 5, 10 i tam jest idealne miejsce na budynek administracji. A skwer niech zostanie miejscem odpoczynku, podziwiania zabytków w ciszy, a także przystankiem dla przyjezdnych i terenem dla imprez.Dlaczego właśnie na skwerze? Wystarczy wyburzyć ruiny na placu Zamkowym 5, 10 i tam jest idealne miejsce na budynek administracji. Skwer niech zostanie miejscem odpoczynku, podziwiania zabytków w ciszy, a także przystankiem dla przyjezdnych i terenem dla imprez.

avatar
~Bajki
02.10.2021 21:44

Zburzyć coś w naszym mieście??!! Skończy się jak z kinem Hel. Zresztą kamienice mają swoich wlascicieli

avatar
~Jestem za
02.10.2021 20:46

Brawo, super pomysł. Gorzej z parkingami

avatar
~Gekon
02.10.2021 22:18

Pomysł wybudowania drugiego ratusza na rynku jest świetny. Wreszcie jakaś inwestycja. Poprzednik chciał budować TBS-y, ale to dla ludu. Nowy ratusz to już co innego. Przyda się, burmistrz będzie miał godną siedzibę. Rada Miasta miałaby salę na wzór senatu. Gabinet polityczny też miał godna siedzibę. Każdy radny miałby swój gabinet wraz z sekretarką.

avatar
~Po co
03.10.2021 08:09

Po co piszesz komentarz, który nijak ma się do całego tekstu i wypowiedzi burmistrza? Tylko po to żeby namieszać ludziom w głowie?

avatar
~PYTEK na SERIO :
03.10.2021 16:37

Gdzie we Wschowie jest tak zwane "centrum" ? : - jest coś takiego........ ?. Jak można niszczyć resztki Wschowskiej zieleni w tak małym miasteczku na takie coś jak "badziewie nowego budynku dla komunalki " ?. Wschowa ma tyle w sobie skansenów w postaci ruin i gruzów, a la Ul. kamienna i gruzy po jakieś tam kotłowni w sąsiedztwie SM; - gruzy po mleczarni, które mogły by być siedzibą dla takiego urzędu jak MiG Wschowa; - domek i jego plac po dawnym PZU !!!!; - teren ogrodów działkowych tzw. kolejowych , ew. sam dworzec PKP - to super siedziba dla Urzędu MiG; - gruzy po dawnej Cukrowni i jej okolice ; - no i "ochrzczona" i namaszczona stodoła HZZ w Przyczynie Górnej !!!!; - a n a 100% to obiekt Starostwa bo po co coś co już od dawna nie istnieje i nie funkcjonuje dla dobra naszego powiatu - powiatu dwóch gmin + jedna ? Wschowa?...... . Do dzieła projektanci !!!!!!

avatar
~M.S.
02.10.2021 23:08

Brawo Panie Burmistrzu! Tak trzymać, a będzie Pan jak Kazimierz Wielki. Zastał Pan Wschowę w ruinie, a zostawi Pan Wschowę w rozkwicie! Zrobimy to razem z Panem!!!!

avatar
~kk
03.10.2021 09:31

We Wschowie i tak jest za dużo biurokracji a za mało zieleni.W rynku to jedyne miejsce gdzie ta zieleń jest.Kiedyś jak były wierzby to ludzie jeszcze posiedzieli na ławkach a teraz to tylko skwer.Macie dosyć budynków nie wykorzystanych a żeby we Wschowie znowu było ,,życie'no niestety ale praca dla ludzi żeby nie wyjeżdżali za chlebem.

avatar
~Szkoda gadać
03.10.2021 16:32

Cała wschowa jest do ożywienia. Sława, Włoszakowice, aż miło patrzeć jak rozkwitają, a tu......

avatar
~aha
03.10.2021 20:23

mam nadzieje że w nowym ratuszu będzie pracować nowo zatrudniony zastępca? xd

avatar
~Przedsiębiorca
03.10.2021 21:56

Zwał jak zwał: czy to nowy ratusz czy centrum i tak UMIG będzie przeniesiony a dodatkowo będziemy płacić prywatnemu przedsiębiorcy czynsz zresztą niemały. Ponadto burmistrz powinien powiedzieć jaki ma pomysł na opustoszałe budynki m.in. w ratuszu, OPS czy SK!

avatar
~???
04.10.2021 08:51

Oczywiście czysto hipotetyczne pytanie, co burmistrz zechce zrobić z obecnym Ratuszem? Do osób biegłych w dziedzinie miejskiego planu zagospodarowania, czy przyjęty w 2008 MPZP nakłada OBOWIĄZEK czy DAJE MOŻLIWOŚĆ zabudowania rynku nowymi kamieniczkami? Z całą pewnością będą one ładnie prezentowały się na tle zniszczonych elewacji już istniejących kamienic czy na tle od lat straszących pustkami witryn sklepowych. Pytania się mnożą, partnerstwo publiczno-prywatne będzie chciało na tym zarobić. Czy mieszkańcy dadzą radę płacić za wygodę urzędników, jakie to będzie obciążenie dla i tak pustej kasy Gminy? Oczywiście hipotetycznie.

avatar
~Adaś
04.10.2021 12:18

Czy my mamy podpowiadać czy wyrazić swoją wolę, co do planu inwestycyjnego w samym sercu powiatu Wschowa ? Jak podpowiadać, to wystarczy "pod ratuszem" wprosić Mc Donalda a "subkultura" wypełni rynek po brzegi tylko czy na pewno o to nam chodzi ? Bardzo razi mnie poziom p. konserwator która mogłaby wyrazić zgodę na "betonowiec" w tak uroczym miejscu miasta....., lokale pustką stoją a komuś po głowie chodzi stawiać "twardy beton" na środku przepięknego, odnowionego frontowego "podwórka" . Kogo to wina ? Naszych wschowskich radnych !! Wschowski biznes wie ( w każdym mieście podobnie) , że rynek stał się miejscem szczególnym dla dziań kulturalno-rozrywkowych, gastronomicznych i wypoczynkowych. Jeśli by tylko powstały małe, smaczne i dostępne lokale, wsparte imprezami (CKiR) to nie jadałbym np. w Lesznie, a o drinku nie mówiąc. Wiem co mówię, nie jednego z Was widuję tu i ówdzie poza Wschową więc potrzeby są, potencjalny klient jest . Dlaczego p. burmistrzu nie zawnioskuje Pan czasowej stymulacyjnej uldze podatkowej - 0 ? Inną rzeczą jest jeszcze to, że zmiana centrum m. Wschowa była ważnym elementem programowym Pana kampanii wyborczej dlatego pytamy - sprawdzam. Kążdy to wie i widzi, że wschowski rynek przy swoim uroku nie działa ale stanowcze NIE dla Waszych zapędów w rozwój Waszej administracji urzędnicy. Propozycji wbicia kotwicy dostaliście od forumowiczów aż nadto, z centrum paszoł w..... . Adaś

avatar
~do Adama
05.10.2021 08:15

Uwielbiam te stwierdzenia powtarzające się od lat "potrzeba otworzyć kawiarnie, bary i ożywić". Dlaczego nikt tego nie robi? Dlaczego rynek jest pusty? Możemy jeszcze sto lat mówić "przydałoby się otworzyć" - nikt tego nie robi.

avatar
~Do ...
05.10.2021 13:48

Stwierdzić że nikt nie inwestuje w centrum Wschowy..... Może ma obawy że nie wyjdzie udany biznes. Siedzieć narzekać każdy potrafi, że nic się nie dzieje, że miasto emerytów, że tylko zaorać . Wschowa jest pięknym urokliwym miejscem z dużym potencjałem.... Warto dać miastu szanse.... Są spotkania w bibliotece dla dzieci, spotkania związane z historią Wschowy, spacery drąga św.Jakuba, nawet możemy iść do kina studyjnego, albo na spektakl teatralny.... Jednak są różnego rodzaju atrakcje.... Może brakuje miejsc w których można zjeść coś innego niż gyros...dlatego trzeba pomóc i przekonać aby i to zawitało do naszej Wschowy ;-)

avatar
~Wsch
04.10.2021 12:30

Centrum Wschowy jak to jest napisane w artykule znajduje się przy ratuszu które posiada swój urok z miejscem do wypoczynku i placem wokół. Chcąc tam wybudować budynek który będzie mieścił wszystkie ważne instytucje gminne Wschowy strasznie "zagracimy" centrum. Nie tędy droga. Skoro Wschowa potrzebuje logistycznie mieć wszystkie ważne instytucje miasta dla wygody mieszkańców skupione razem należy się zastanowić czy aby to na pewno powinno znajdować się na rynku. Ratusz może być wizytówką miasta oraz tam to właśnie w ratuszu należy poszukać potencjału na otworzenie kawiarni, restauracji lub innych podobnych użytecznych miejsc.... Tam jest duch historii Wschowy .... A może jakaś biała dama ;)

avatar
~Urszula Chudak
04.10.2021 14:39

Wyraźnie widać sugestie mieszkańców co do ożywienia rynku - nie poprzez budowanie kolejnego budynku. Ostatnio byłam w Żaganiu - centrum miasta tonie w kwiatach; to samo w dużo mniejszej Kargowej. Powiedzmy sobie szczerze, władze większości miast [przykładem opisywane w mediach Leszno] gorączkowo poszukują sposobu na przyciągnięcie mieszkańców do centrum. Wiśta wio, łatwo powiedzieć. A może w zimie wypożyczyć sztuczne lodowisko [jest firma świadcząca tego typu usługi] a latem koncerty? Na biurowiec jest wiele potencjalnych miejsc. A co sądzicie Państwo, by władze zapytały o to mieszkańców?

avatar
~Poirytowany
04.10.2021 22:11

Racja! Wschowianom przyda się miejsce na tzw. "odchamienie".

avatar
~Odpowiedź
05.10.2021 08:13

Pani Urszulo a jak Pani ocenia to, że przebudowano rynek, dodano kwiatów i skweru i nadal ruch tutaj zamiera? Może warto zrobić coś innego?

avatar
~Urszula Chudak
05.10.2021 12:44

Szczerze? Rynki czyli centra miast wielkości Wschowy, czasy świetności mają bezpowrotnie za sobą. Jest to znak czasu. Zakupy robimy w marketach - dlatego pomyślałam o lodowisku [wieczorem pięknie podświetlone z dobrą muzyką] i koncertach. Pamiętam za Burmistrza Grabki był taki w ramach Królewskiego Festiwalu, były też i inne przy fontannie, próbowano też z ogródkiem piwnym i połączonymi z nim niedzielnymi koncertami. Po prostu trzeba próbować. Bo z tego co słychać, społecznej zgody raczej nie będzie, na wybudowanie nieruchomości. Tylko nie wiem czy ktoś się będzie mieszkańców o takową pytał, czy ma taki obowiązek. Bo moralne prawo ma na pewno.

avatar
~Rene
07.10.2021 16:26

Na to miasto nikt nie ma pomysłu. To miasto królewskie więc tylko chcieć i mielibyśmy swój Kaziemierz. Postawienie nowych betonowcow nic nie zmieni. Akurat we Wschowie można bazować na historii, pokazywac to czego inni nie mają. I do tego wlasnie sa potrzebne lokale, a nie huczne hasło nowej rewitalizacji. Po co? Zagospodarujcie to co już na tym rynku jest. Czyli totalnie puste pomieszczenia i nie psujcie tego co jest ok i nadaje klimat temu miejscu. A tak na marginesie ...czy nie można w.koncu odnowić nawierzchni między Lapidarium a cmentarzem parafialnym. Tam by się przydała rewitalizacja. Oj i to bardzo

avatar
~tr76i
08.10.2021 15:57

A co ze straszącym dworcem i kinem TRAGEDIA

avatar
~Jan Lech
08.10.2021 21:34

Może właściciele się tych obiektów wypowiedzą - dodałbym tutaj straszaka na głównym skrzyżowaniu Wschowy, który należy chyba do casu (o ile się nie mylę)??? Bardziej zasadne jest pytanie jaki pomysł ma nasz Burmistrz na zagospodarowanie wschowskich plant, biały domek, czy też inne obiekty będące własnością gminy.

Opisz szczegółowo, co jest niewłaściwe w komentarzu, który chcesz zgłosić do moderacji

Czy wiesz, że blokując reklamy blokujesz rozwój portalu zw.pl? Dzięki reklamom jesteśmy w stanie informować Cię o wszystkim, co dzieje się w naszym regionie. Dlatego prosimy - wyłącz AdBlock na zw.pl