Wykład ks. Tomasza Rogozińskiego na temat cystersów w Kaszczorze i Wieleniu

Konferencję popularnonaukową z okazji sześćsetnej rocznicy przybycia cystersów na tereny Przemętu poprowadził Maciej Ratajczak, dyrektor Gminnego Centrum Kultury i Biblioteki w Przemęcie, który przywitał gości, przedstawił prelegentów i zachęcił do wysłuchania wykładów.

- Dzisiejsza data jest wyjątkowa z tego względu, że cystersi swoją posługę na terenach Przemętu rozpoczęli dokładnie w wielkanoc, 14 kwietnia 1418 roku. Spotykamy się więc tutaj dokładnie po sześciuset latach od rozpoczęcia oficjalnej działalności cystersów na tych terenach - mówił dyrektor GCKiB

Po oficjalnym rozpoczęciu konferencji głos zabrała wójt gminy Przemęt, Dorota Gorzelniak, która już na początku swojej wypowiedzi wyraziła radość z tak dużego zainteresowania tematem wśród mieszkańców i gości spoza terenów gminy Przemęt.

Wójt zaznaczyła, że zakon cysterski głosił maksymę “módl się i pracuj” co jej zdaniem jest hasłem przyświecającym również wielkopolanom.

- Kiedy kilka lat temu arcybiskup Marek Jędraszewski odwiedził naszą gminę, widząc pocysterskie ornaty powiedział “Wy macie ich trzydzieści, my w katedrze w Poznaniu mamy tylko trzy sztuki”. To zdanie uzmysłowiło mi, że posiadamy wielkie bogactwo. Że jest to ogromne dziedzictwo narodowe i dziedzictwo naszej ziemi - wspominała wójt.

Swoje prelekcje podczas konferencji wygłosili wybitni znawcy historii związanej z cystersami. Wielu z nich jak się okazało swoje korzenie ma w okolicach gminy Przemęt. Wśród nich był, pochodzący z Kaszczoru, ksiądz Tomasz Rogoziński, który wystąpił jako pierwszy. Wykład księdza Rogozińskiego nosił tytuł “Cystersi w Kaszczorze i Wieleniu do 1418 roku”.

Pochodzący z Kaszczoru prelegent mówił o historii pojawienia się cystersów w Europie i Polsce, funkcjonowaniu klasztoru w Kaszczorze i Wieleniu oraz o przyczynach i przebiegu przeniesienia się cystersów z wcześniej wspomnianych miejscowości do Przemętu a także o funkcjonowaniu cystersów w Kaszczorze i Wieleniu po 1418 roku, bo jak mówił ksiądz Rogoziński - należy pamiętać, że przygoda cystersów w tych dwóch miejscowościach nie kończy się w 1418 roku. Ich historia na tych ziemiach kończy się dopiero w 1847 roku wraz ze śmiercią ostatniego kaszczorskiego cystersa.

Pierwszy cysterski zakon powstał we Francji pod koniec XI wieku i w swych założeniach odwoływał się do dewizy św. Benedykta “Ora et labora”(módl się i pracuj) a jego założycielem był św. Robert z Molesme. Mnisi byli ascetami utrzymującymi się z własnej pracy na roli. Klasztorów cysterskich w Europie przybywało bardzo szybko i w 1130 roku było już 70 opactw. a 23 lata później ich liczba sięgnęła trzystu pięćdziesięciu.

Na polskie ziemie cystersi przybyli w latach 1140 - 1150. Klasztory lokowano zgodnie z zasadami obowiązującymi w zakonie, głównie w dolinach rzek, nad brzegami jezior i w pobliżu pierwszo lub drugorzędnych szlaków komunikacyjnych.

W 1285 roku z prywatnego nadania wojewody wielkopolskiego (wcześniejszego kasztelana przemęckiego) ufundowano klasztor na terenie dzisiejszego Kaszczoru, w którym cystersi przygotowywali się do przejścia na tereny Wielenia gdzie w końcu się pojawili. Dokładna data utworzenia opactwa w Wieleniu nie jest jednak znana. Z dokumentów zachowanych do dzisiaj wynika, że cystersi mieszkali nad jeziorem wieleńskim już w 1296 roku.

Przeniesienie klasztoru z Wielenia do Przemętu została zapoczątkowane w 1408 roku. 2 czerwca 1410 roku papież Jan XXII wydał pozwolenie na przeniesienie klasztoru. 14 kwietnia 1418 roku nastąpiła oficjalna przeprowadzka cystersów do Przemętu.

W 1423 roku Wieleń został prepozyturą przemęcką cystersów a kościół wieleński do 1603 roku był kościołem filialnym Przemętu.  

Jako, że tekst ten jest jedynie ogromnym streszczeniem niezwykle ciekawego wykładu księdza Tomasza Rogozińskiego zachęcamy państwa do obejrzenia materiału wideo i zapoznania się z całością tej wciągającej i pouczającej prelekcji.

(Damian Świtoń/foto: koper)