Jak założyć księgę wieczystą

Księgi wieczyste stanowią fundament polskiego systemu obrotu nieruchomościami. To w nich znajdują się informacje o właścicielu, obciążeniach czy ograniczeniach związanych z nieruchomością. Dzięki temu możliwe jest bezpieczne zawieranie transakcji i ochrona praw uczestników rynku. Choć w teorii każda nieruchomość powinna mieć swoją księgę, w praktyce wiele – zwłaszcza starszych czy rolnych działek – nigdy jej nie posiadało.

Czym jest księga wieczysta

To publiczny rejestr prowadzony przez sądy rejonowe, jawny i dostępny online. Każdy zainteresowany, znając numer księgi, może sprawdzić stan prawny nieruchomości: kto jest właścicielem, czy ustanowiono na niej służebności, czy obciążona jest hipoteką. Taka przejrzystość chroni kupujących i ułatwia obrót. Księga dzieli się na cztery działy – od danych o nieruchomości, przez właścicieli, prawa i ograniczenia, aż po hipoteki. Akta księgi wieczystej znajdują się w sądach rejonowych. W celu ich przejrzenia należy być właścicielem nieruchomości albo wykazać się interesem prawnym. Podstawowe dane o nieruchomości można natomiast przeglądać w elektronicznych księgach wieczystych dostępnych online, jedynie znając numer danej księgi wieczystej.

Prawo nie nakłada bezwzględnego obowiązku jej zakładania, ale w wielu sytuacjach staje się ona koniecznością. Bank co do zasady nie przyjmie nieruchomości jako zabezpieczenia kredytu bez księgi, a kupujący zwykle oczekuje możliwości weryfikacji stanu prawnego. Również w sprawach spadkowych, przy podziale majątku czy w kontaktach z urzędami posiadanie księgi znacznie ułatwia postępowanie.

Kto i jak może złożyć wniosek

O założenie księgi wieczystej występuje przede wszystkim właściciel nieruchomości, ale może to zrobić również użytkownik wieczysty czy osoba mająca ograniczone prawo rzeczowe. Najemcy czy dzierżawcy nie mają takiej możliwości. Wniosek składa się na urzędowym formularzu KW-ZAL, dołączając dokument potwierdzający prawo własności np. akt notarialny zakupu, postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku czy decyzję administracyjną.

Formularz wymaga wskazania m.in. danych wnioskodawcy, oznaczenia nieruchomości, tytułu prawnego oraz żądania założenia księgi. Składa się go w sądzie rejonowym właściwym dla miejsca położenia nieruchomości, po wcześniejszym uiszczeniu opłat.

Koszty założenia księgi wieczystej

Założenie księgi wieczystej kosztuje 100 zł. Jeśli równocześnie składany jest wniosek o wpis prawa własności – dodatkowo 200 zł. Do tego mogą dojść opłaty notarialne. Po założeniu księgi wieczystej właściciel nieruchomości zyskuje pewność prawną, możliwość sprzedaży lub obciążenia nieruchomości hipoteką, a także ochronę wynikającą z rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych.

Założenie księgi wieczystej nie jest jedynie formalnością. To narzędzie, które porządkuje stan prawny nieruchomości, chroni właściciela i zwiększa bezpieczeństwo obrotu. Dodatkowo umożliwia zaciągnięcie kredytu hipotecznego, eliminuje ryzyko nieuczciwych transakcji i ułatwia sprawy spadkowe.