W obecnych realiach oszustom naprawdę niewiele trzeba, aby zaciągnąć nawet kilka chwilówek jednocześnie na nasze dane. Nawet założenie fałszywego rachunku bankowego online często nie stanowi większego problemu dla wprawionego oszusta.
Co oczywiste, znacznie lepiej oraz skuteczniej jest zapobiegać takiej sytuacji, niż reagować w momencie, kiedy już do niej doszło, a do drzwi puka windykator. Na szczęście, także w tym drugim wypadku mamy do dyspozycji pewne narzędzie, które po pierwsze pozwolą nam sprawdzić, czy doszło do oszustwa, a jeżeli tak się stało - jak najszybciej podjąć odpowiednie kroki.
Jak upewnić się, że nikt nie wziął pożyczki na Twoje dane?
Jeżeli mamy jakiekolwiek obawy co do tego, iż nasze dane osobowe mogły zostać "przejęte" przez osobę niepowołaną, należy jak najszybciej zastrzec dowód osobisty oraz złożyć tzw. zastrzeżenie kredytowe na stronie Biura Informacji Kredytowej.
W pierwszym przypadku dane o zastrzeżonym dokumencie trafiają do wszystkich instytucji współpracujących z programem Dokumenty Zastrzeżone.
Dlaczego jednak samo zastrzeżenie dokumentu może nie być wystarczające? Nie wiadomo które dokładnie podmioty rynku finansowego współpracują z wymienionym programem.
Dokonanie zastrzeżenia kredytowego, czyli wysłanie poprzez BIK informacji do pożyczkodawców, iż nie jesteśmy zainteresowani żadną pożyczką lub kredytem stanowi więc jak najbardziej wskazane działanie dopełniające.
Przejdźmy jednak do sedna rzeczy, a mianowicie tego, w jaki sposób możemy dowiedzieć się, czy na nasze dane nie zostało zaciągnięte fałszywe zobowiązanie.
Tutaj do dyspozycji pozostają nam właściwie trzy narzędzia a mianowicie:
- 1. Baza Biura Informacji Kredytowej (BIK)
- 2. Bazy Biur Informacji Gospodarczej (BIG)
- 3. Baza Krajowego Rejestru Długów (KRD)
W każdej z tych baz możemy pobrać raport na nasz temat za darmo lub też po uiszczeniu niewielkiej opłaty. Oczywiście, uprzednio należy dokonać rejestracji na każdym z portali.
Co bardzo ważne, pobierając raport np. z BIK będziemy widzieć nie tylko nasze istniejące zobowiązania kredytowe czy pożyczkowe, ale również listę zapytań kredytowych jakie zostały złożone na nasze dane.
Dlaczego jest to tak istotne?
Statystyki pokazują, że spora większość prób wyłudzenia pożyczki lub kredytu kończy się niepowodzeniem. Taka próba pozostawia jednak po sobie ślad w postaci właśnie zapytania kredytowego.
Jeżeli więc jesteśmy całkowicie pewni, iż przykładowo nie składaliśmy we wrześniu wniosku o pożyczkę w firmie XXX a pomimo tego raport BIK pokazuje nam zapytanie kredytowe złożone na nasze dane, może to oznaczać, iż ktoś starał się dokonać wyłudzenia kredytu.
Samo Biuro Informacji Kredytowej to za mało
Niektóre teksty poradnikowe przedstawiają raporty BIK jako niemal źródło wiedzy absolutnej. Niestety, w rzeczywistości po prostu nie wszyscy pożyczkodawcy pozabankowi współpracują z Biurem Informacji Kredytowej.
W przypadku banków jest to oczywiście żelazna reguła, jednak instytucje pożyczkowe często działają według innego schematu. Jakie to ma znaczenie dla konsumenta? Jeżeli dana firma pożyczkowa nie współpracuje ani z BIK ani z BIG Info Monitor, ewentualne zapytanie kredytowe po prostu nie będzie widoczne w raporcie BIK-u.
Z tego powodu, warto sprawdzić nasze dane również w bazach BIG oraz w KRD. Ten ostatni rejestr jest bowiem czymś w rodzaju "ulubionej" bazy firm pożyczkowych.
Z jednej strony KRD zapewnia bowiem dostęp do wiarygodnych i pełnych informacji kredytowych, z drugiej zaś strony dany podmiot współpracując z KRD może reklamować swoje pożyczki jako "dostępne bez sprawdzania BIK".
Oprócz tego przyda się nam oczywiście sprawdzenie, czy ktoś nie założył na nasze dane fałszywego rachunku bankowego. W tym zakresie możemy skorzystać z możliwości jakie daje działająca w ramach systemu Ognivo Centralna Informacja o Rachunkach.
W celu sprawdzenia listy "naszych" kont bankowych należy udać się do placówki banku z odpowiednim wnioskiem. Za skorzystanie z tej usługi niestety trzeba zapłacić, a cena może znacząco wahać się w zależności od danego banku.
Jednorazowe sprawdzenie baz nie wystarczy
Czy pobranie po jednym raporcie BIK, BIG oraz KRD udzieli nam wiarygodnej informacji na temat naszej sytuacji kredytowej?
Odpowiedź brzmi tak, ale tylko na moment, w którym generowany był raport. Co oczywiste, raporty uwzględniają bowiem jedynie stan rzeczywisty.
W jaki natomiast sposób i czy w ogóle możemy antycypować przyszłość?
W przypadku funkcji oferowanych przez portal BIK jest to jak najbardziej możliwe.
Służyć nam w tym zakresie mogą przede wszystkim:
- 1. Wybrane alerty BIK
- 2. Dokonanie zastrzeżenia kredytowego
Niektóre z alertów dostępnych w ofercie Biura Informacji Kredytowej mają za zadanie informować nas o każdym zapytaniu kredytowym złożonym na nasze dane.
Zastrzeżenie kredytowe to natomiast rozwiązanie nieco bardziej radykalne.
Była już o nim mowa ale przypomnijmy: dokonując zastrzeżenia przez BIK informujemy wszystkie podmioty współpracujące z tym biurem, iż nie jesteśmy zainteresowani pożyczką lub kredytem.
Oczywiście, pamiętamy o tym, że nie wszyscy pożyczkodawcy współpracują z BIK. Stąd też wskazanym uzupełnieniem opisanych powyżej metod będzie regularne pobieranie raportów z portali BIG oraz KRD.
Co zrobić jeśli ktoś wyłudził pożyczkę na Twoje dane?
Niestety, czasami dochodzi do urzeczywistnienia najgorszego scenariusza, a mianowicie dowiadujemy się, iż ktoś zaciągnął pożyczkę, kredyt lub nawet kilka pożyczek na nasze dane.
Co należy zrobić w takiej sytuacji?
Przede wszystkim, sprawa musi zostać zgłoszona w formie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa do prokuratury. Kolejna kwestia to kontakt z bankami lub firmami pożyczkowymi w celu wyjaśnienia sytuacji.
Pamiętajmy, że im więcej dokumentacji potwierdzającej naszą wersję zgromadzimy na wstępnym etapie całego procesu, tym lepiej dla nas. Warto więc udostępnić pożyczkodawcom wyciągi z konta bankowego w celu udowodnienia, że pożyczka/kredyt nigdy nie wpłynęły, a ewentualny przelew weryfikacyjny został dokonany z fałszywego rachunku bankowego.
W przypadku, kiedy fałszywa pożyczka lub kredyt zostały zaciągnięte w stacjonarnym oddziale firmy, należy poprosić pożyczkodawcę o kopię umowy oraz zlecić dokonanie ekspertyzy grafologicznej w wyniku której biegły porówna nasz podpis z podpisem widniejącym na dokumentach.
W każdym przypadku należy wykorzystać wszystkie opisane możliwości. Nawet bowiem jeżeli pożyczkodawca nie uwzględni naszych wniosków oraz odwołań, sam fakt ich złożenia może zadziałać na naszą korzyść w toku rozprawy przed Sądem.
Na zakończenie
Jak widać, nasze możliwości działania w sytuacji, kiedy już doszło do wyłudzenia kredytu lub pożyczki na nasze dane są dosyć ograniczone. Zdecydowanie najgorszą sytuacją jest wspólne wystąpienie dwóch czynników a mianowicie założenia na nasze dane fałszywego rachunku bankowego, a następnie wyłudzenia przy użyciu tego rachunku kredytu/pożyczki.
W tym wypadku trudno będzie nam wykazać, że to naprawdę nie my zaciągnęliśmy dane zobowiązanie. To właśnie dlatego tak ważna jest systemowa profilaktyka.
Warto regularnie sprawdzać nie tylko naszą sytuację kredytową (raporty BIK, BIG, KRD) ale także przynajmniej co jakiś czas weryfikować, czy ktoś nie założył na nasze Twoje fałszywego rachunku w banku.
Brzmi nieco "paranoicznie"? Zapewne.
Jednak historie osób, które miały nieszczęście doświadczyć sytuacji wyłudzenia kredytu na ich dane poświadczają, że w obecnych realiach polskiego prawa konsument dla własnego dobra powinien dołożyć wszelkich starań, aby we własnym zakresie udaremnić próbę wyłudzenia.
Jeżeli bowiem do tego ostatniego już dojdzie, najpewniej pozostanie nam długa walka w Sądzie, która niekoniecznie musi zakończyć się naszą wygraną.
Materiał źródłowy:
1. Co to jest Phishing, Vishing, Smishing? - https://zgasryzyko.pl/baza-wiedzy/co-to-jest-phishing-vishing-smishing/
2. Credit Check - branżowa wymiana danych w sektorze pozabankowym - http://www.e-monki.pl/rozmaitosci47.php
