Gaz łupkowy – rachunek zysków i strat

Tematyka wydobycia gazu łupkowego jego wykorzystania w naszym regionie jest poruszana wielokrotnie[1][2] . Problemy energetyczne naszego kraju z każdym rokiem są poważniejsze, koszty energii i ciepła rosną (pośrednio związane ze starzejącymi się sieciami przesyłowymi pamiętającymi czasy Edwarda Gierka i jego poprzedników). Rząd szuka alternatywnych źródeł energii, które uniezależnią Polskę od jej importu, aby zapewnić krajowi bezpieczeństwo energetyczne. Jedną z możliwości rozwiązania tych problemów jest wykorzystywanie w energetyce i gospodarce gazu łupkowego. Gaz łupkowy, jest to chemiczne ciało lotne wydobywane niekonwencjonalnymi metodami z głęboko położonych pod ziemią warstw łupków, które utworzyły się kilkaset milionów lat temu. Jest to jeden z trzech rodzajów.  Pierwszy to gaz ziemny, który się wydobywa z porów skalnych. Kolejny gaz towarzyszy pokładom węgla kamiennego. Gaz łupkowy wydobywa się specjalną metodą szczelinowania hydraulicznego skał. która jest najbardziej kontrowersyjna społecznie. Zadaniem tego artykułu jest pokazanie, jak ma się idea wydobycia do wschowskich realiów, możliwości jego wykorzystania.

Schemat szybu wykorzystywanego do wydobycia gazu łupkowego.

Źródło: http://iddd.de/rys/gazlupkowy/Fracking/hydrofraczonesKl.jpg

  Wydobycie gazu ziemnego jest prowadzone w południowej części powiatu w okolicach miejscowości Grochowice (pow. Głogowski)Żuchlowa (pow. górowski), Dryżyny oraz Goli (k. Szlichtyngowej). Są to kopalnie związane z wydobyciem gazu w szczelinach skalnych. Tenże po wstępnej obróbce jest stosowany między innymi w ogrzewaniu komunalnym w Górze.

Obszar działania zielonogórskiego oddziału PGNiG S.A.

Źródło: http://www.targi.pracuj.pl/assets/files/4d080736d462e/presentation/55/mapka_pgnig.jpg

W okolicach Wschowy złoże gazu łupkowego położone jest znacznie głębiej. A mianowicie, według badań prowadzonych w latach 1981-1991 w ramach poszukiwania gazu ziemnego przez ZZGNiG w Zielonej Górze wykonano głębokie profile wierceniowe na głębokość do 1935 m pod poziomem terenu. Z tych (pozyskanych, uzyskanych) danych można określić, że strefa łupków, która może zawierać gaz znajduje się na głębokości ponad 1000 metrów pod poziomem terenu. Są to skały z okresu cechsztynu oraz czerwonego spągowca (Perm) składające się z iłowców, soli, łupków, węglanów; które utworzone zostały ponad 250 milionów lat temu. Oprócz gazu można tam również znaleźć również rudy miedzi (kontynuacja złoża głogowskiego). Gaz łupkowy miałby być wydobywany podobnie jak w większości przypadków w innych zarządzonych koncesjami lokalizacjach metodą szczelinowania hydraulicznego. Metoda szczelinowania hydraulicznego to sposób wydobywania gazu z łupków polegający na wtłaczaniu do wcześniej wydrążonego odwiertu wody z piaskiem oraz substancjami chemicznymi w śladowych ilościach. Do tychże substancji zalicza się między innymi: kwas solny (stosowany w basenach), aldehyd glutarowy (stosowany w odkażaniu narzędzi lekarskich), sole boranowe (stosowane w środkach do prania), guma guar (występuje w pastach do zębów), kwas cytrynowy, krzemionka. Te wyżej wymienione substancje stanowią jedynie od 0,5-2% całości roztworu, wtłaczanego pod ziemię (a ile się go wtłacza bo 2% z 10 litrów to nie to samo co z 1000). Jego resztę stanowi woda i piasek. Po wtłoczeniu roztworu na głębokość złoża jest ona rozprowadzana po warstwach łupków powodując wypychanie do kolejnego odwiertu czystego gazu znajdującego się w szczelinach. Tenże gaz jest składowany na powierzchni lub w podziemnych zbiornikach, a później po przetworzeniu rozsyłany do odbiorców. Natomiast woda jest wypompowywana z podziemi na powierzchnię, po czym (w zależności od przedsiębiorcy) jest odfiltrowywana i ponownie wykorzystywana w procesie wydobycia. Pomimo bardzo dużych protestów związanych z wydobyciem – technika szczelinowania hydraulicznego nadal się rozwija. Poniżej zostały przedstawione problemy dotyczące wydobycia gazu łupkowego z uwzględnieniem warunków Wschowy oraz okolic.

1. Kwestia zanieczyszczenia chemicznego wód podziemnych.

Złoże łupków pod Wschową znajduje się na głębokości poniżej 1000 m p.p.t. co wiąże się z bardzo głębokimi odwiertami. Dla porównania najgłębszy odwiert wody podziemnej wynosi 123,6 metrów i znajduje się przy przedsiębiorstwie „Marino”. Skutkiem tego zbiornik wody podziemnej znajduje się o wiele wyżej niż pokłady łupków. Ponadto jest on oddzielony skałami innego okresu (najgłębsze wykorzystywane wody podziemne są  głównie trzeciorzędowe (mioceńskie) wydobywane z głębokości 123 m.p.p.t. Skutkiem tego jest niezależność i rozbieżność kierunków wydobycia. Kwestia bezpośredniego zanieczyszczenia wód podziemnych przez przedsiębiorstwo wydobywcze jest odrzucona, ponieważ woda pitna jest wydobywana z o wiele płytszego poziomu aniżeli strefa drenowanych łupków. Większe zanieczyszczenie wód pitnych może być spowodowane przez poszczególnych rolników, którzy zanieczyszczają glebę środkami chemicznymi, aniżeli przez odwiert wykorzystujący inne głębokości. Oprócz tego państwowe przedsiębiorstwo PGNiG S.A. zastosowało pionierską metodę „zielonego szczelinowania”. Jest to metoda szczelinowania z zastosowaniem substancji wykorzystywanych w przemyśle spożywczym zamiast powszechnie stosowanych wyżej wymienionych chemikaliów. Skutkiem tego jest mniejsze zanieczyszczenie łupków gazonośnych i wód reliktowych.

1. Spółki, które uzyskują koncesje na wydobycie gazu są zagraniczne.

Spółka która uzyskała koncesje na poszukiwanie to Liesa Energy. Jest to przedsiębiorstwo powołane z inicjatywy San Leon Energy Limited, które zajmuje się badaniem złóż gazu i nie tylko na terenie uzyskanych koncesji Wschowa oraz Nowa Sól (obszary powiatów odpowiadających nazwom). Oba obszary zajmują ponad 2 tys. km² i obejmują również lokalizacje, gdzie dotychczas dokonuje się wydobycia gazu ziemnego. Badania (według informacji San Leon Energy) będą prowadzone przez okres 5 lat począwszy od lutego 2009 roku. Ponadto ta spółka ma koncesje tylko i wyłącznie na poszukiwanie złóż, nie zaś na ich wydobycie. Dotychczas wykorzystanie gospodarcze złóż jest prowadzone w ramach PGNiG S.A. i jest całkowicie państwowe. Koncesje na przemysłowe wydobywanie nie są jeszcze rozdysponowane. Wszystkie koncesje w Polsce są przedstawione na mapie znajdującej się pod adresem Ministerstwa Ochrony Środowiska[3].

Koncesje San Leon Energy w rejonie Wschowy.

Źródło: http://images.energy365dino.co.uk/standard/121625_3851ada85d954bf1930c.jpg

 

1. Zapadanie się gruntów.

Ten aspekt jest ograniczany przez piasek, który wtłaczany wraz z wodą osadza się w pustych przestrzeniach, powodując zatrzymanie opadania warstw skalnych. Ponadto łupki nie pęcznieją poprzez zastosowanie substancji chemicznych. Co znacznie ogranicza ruchy wewnątrz ziemi. W warunkach naszego regionu jest to jeszcze bardziej ograniczone ze względu na brak twardych i litych skał w podłożu. Skutki wydobycia gazu łupkowego na terenie Wschowy i okolic są wymierne. Poniżej zostały wymienione tylko niektóre związane z regionem Wschowy. 1)     Większa ilość miejsc pracy – zwłaszcza dla osób wykwalifikowanych przy pracy w kopalni, oraz pracowników budowlanych przy budowie obiektów; 2)     Zasilenie kasy samorządu – podatki od nieruchomości, podatków pośrednich oraz od działalności gospodarczych; 3)     Tańsze opłaty za gaz dla mieszkańców – krótsza droga przesyłu, mniejsze opłaty za dystrybucję, niższe koszty gazu (bez tych związanych z importem zagranicznym); 4)     Rozwój przedsiębiorczości – zależny od samych zdolności mieszkańców. 5)     Przyszłościowy rozwój górnictwa miedziowego na terenie Wschowy i okolic (według badań geologicznych prowadzonych już w latach pięćdziesiątych XX wieku w tych samych łupkach znajdują się  rudy miedzi); 6)     Zajęcie terenów pod wydobycie – wyłączenie niektórych obszarów z użytkowania rolniczego lub leśnego; 7)     Dostosowanie dróg dla transportu surowca – zwiększony ruch na lokalnych trasach prowadzących do odwiertu lub centrum kopalni; 8)     Pobór wody i elektryczności – możliwe ograniczenia związane z dostarczeniem energii dla przedsiębiorstwa wydobywczego. Ponadto chciałbym zaprosić na spotkanie – debatę związaną z wykorzystaniem, skutkami gospodarczymi i przyrodniczymi wydobycia gazu łupkowego na terenie gminy Wschowa. Być może pomoże ona rozwiać wątpliwości oraz uświadomić mieszkańców jakie mogą być rzeczywiste skutki dla naszego miasta. Jak również pozwoli na wypowiedzenie się wszystkich osób zainteresowanych tą tematyką.

 

Źródła: http://www.europagazniekonwencjonalny.pl/home/technologia-wydobycia/sklad-plynu-szczelinujacego http://sit.glogow.pl/inw_prz/geo.htm http://gazlupkowy.pl/gaz-lupkowy/ http://www.orlen.pl/PL/CENTRUMPRASOWE/Publikacje/Documents/gaz_lupkowy_www.pdf http://www.fxenergy.com/projectareas.php#the_zechstein_in_poland http://www.sanleonenergy.com/sanleon/operations/poland_project.php?ln=en http://www.cire.pl/item,57760,1,0,0,0,0,0,pgnig-poszuka-lupkow-na-zielono.html http://www.kghm.pl/index.dhtml?category_id=260 Program Ochrony Środowiska dla Gminy Wschowa

---