Z czym związane są strefy czystego transportu? Czemu mają służyć?
Strefy czystego transportu mają na celu ograniczenie ruchu pojazdów silnikowych emitujących szkodliwe substancje. Wjazd na ich teren będą miały wyłącznie samochody elektryczne, wodorowe, gazowe oraz te wskazane w uchwale rady gminy. Nie wjadą natomiast popularne auta z silnikiem diesla, benzynowym czy na LPG. Pojazdy uprawnione muszą posiadać specjalną naklejkę. Są jednak wyjątki - nie dotyczy to osób z niepełnosprawnościami, seniorów powyżej 70. roku życia, służb mundurowych i ratunkowych czy pojazdów specjalnych. Dodatkowo gminy mogą zezwolić na wjazd także innym typom samochodów, zapewniając pewną elastyczność przepisów. Rozwiązanie to ma przyczynić się do znacznej poprawy jakości powietrza oraz ochrony zdrowia mieszkańców poprzez ograniczenie emisji szkodliwych związków. Samorządy będą mogły dodatkowo poszerzać listę pojazdów dopuszczonych do poruszania się po SCT. W Polsce pierwsze strefy czystego transportu zaczną obowiązywać od 2024 roku.
Gdzie zostaną utworzone pierwsze strefy czystego transportu?
Początkowo planowano obligatoryjne utworzenie stref czystego transportu we wszystkich dużych miastach Polski. Jednak ostatecznie zrezygnowano z tego przymusu, pozostawiając decyzję samorządom. Mogą one dobrowolnie je utworzyć, jeśli uznają to za pożądane dla poprawy jakości życia mieszkańców. Jedynym wyjątkiem, gdy będą do tego zobligowane, jest sytuacja, gdy Główny Inspektor Ochrony Środowiska (GIOŚ) stwierdzi przekroczenie norm stężenia dwutlenku azotu i nakaże utworzenie strefy w celu poprawy jakości powietrza. Należy jednak zaznaczyć, że od 2025 roku planowane jest zaostrzenie norm emisji spalin, co może wpłynąć na przyszłe decyzje w tej kwestii.
Strefy Czystego Transportu zaczną obowiązywać w Polsce od połowy 2024 roku. Jako pierwsze wprowadzą je Warszawa i Kraków, ograniczając wjazd samochodów z silnikami diesla i benzynowymi niespełniającymi norm emisji spalin. Zakaz obejmie zarówno mieszkańców tych miast, jak i osoby przyjeżdżające spoza nich. Kolejnymi aglomeracjami, które stopniowo wprowadzą SCT są Katowice, Poznań i Wrocław, jednak trwają tam jeszcze konsultacje w tej sprawie. Przy planowaniu podróży do miast z SCT należy sprawdzić, czy nasz samochód spełnia wymagane normy emisji spalin. W przeciwnym razie, oprócz mandatu, możemy ponieść koszty holowania pojazdu. Warto więc rozważyć wykupienie polisy AC lub assistance, np. w firmie Warta.pl
Jak wprowadzenie stref czystego transportu będzie wyglądało w Warszawie i Krakowie?
W Warszawie obejmą centrum miasta wraz z przyległymi dzielnicami, a ograniczą poruszanie się pojazdów benzynowych starszych niż 27 lat i diesli starszych niż 18 lat. Wymagania będą stopniowo zaostrzane co dwa lata. Z kolei w Krakowie początkowo ograniczone zostanie poruszanie się aut benzynowych/LPG niespełniających normy Euro 1 i diesli poniżej Euro 2. W 2026 roku Kraków wprowadzi już zakaz wjazdu aut benzynowych sprzed 2000 roku i diesli sprzed 2010. Widzimy więc, że oba miasta stopniowo zaostrzą normy emisji aut poruszających się w centrach, aby poprawić jakość powietrza.
Kolejnymi miastami, które mają w planach wprowadzenie stref czystego transportu są m.in. Wrocław (od 2025 r.), Gliwice (wstępne plany) i Rzeszów (docelowo do 2030 r.). Natomiast w przypadku takich miast jak Lublin, Toruń, Gdańsk czy Poznań na razie nie ma konkretnych deklaracji co do terminów realizacji SCT. Trwają analizy, badania ruchu drogowego, a dopiero w dalszej kolejności zostaną podjęte ewentualne decyzje poprzedzone konsultacjami społecznymi. Plany względem wprowadzenia stref czystego transportu w polskich miastach są bardzo zróżnicowane.
Opłaty w strefach czystego transportu
W strefach czystego transportu obowiązywać będą specjalne opłaty. Kierowcy pojazdów uprawnionych do poruszania się po SCT będą musieli uiścić jednorazową opłatę za naklejkę w wysokości do 5 zł. Rada gminy może dodatkowo zezwolić, na okres 3 lat od utworzenia strefy, na wjazd w godz. 9-17 także innym pojazdom, po uiszczeniu stosownej opłaty. Maksymalna opłata dobowa w takim przypadku to 2,50 zł, a miesięczna, w ramach wykupionego abonamentu - 500 zł. Opłaty mają zniechęcić do poruszania się po SCT pojazdów niespełniających norm czystości spalin.
Władze miast wprowadzających strefy czystego transportu będą weryfikować, czy wjeżdżające do nich pojazdy spełniają określone wymagania. Kierowcy łamiący zakaz wjazdu zostaną ukarani mandatem w wysokości 500 zł. Ma to skłonić kierowców do przestrzegania przepisów i zachęcić do korzystania z bardziej ekologicznych środków transportu. Niewykluczone jest podniesienie kar w przyszłości. Kiedy planujesz zakup ubezpieczenia AC dla swojego pojazdu, warto rozważyć oferty różnych firm. Jednym z dostawców, który cieszy się dobrą opinią, jest www.warta.pl.
