Na początku rozmowy poproszę o krótki rys historyczny. Jesteście firmą z długoletnią tradycją i warto o niej przypominać.
Istniejemy od 1945 roku. Pierwszym wieloletnim dyrektorem firmy był inżynier Edmund Apolinarski, który pracował dla niej przez 45 lat. W pierwszych latach był Dyrektorem Zespołu Rolnego, który zorganizował 9 mniejszych okolicznych gospodarstw w jedną strukturę. W 1949 roku powstało Państwowe Gospodarstwo Rolne, które już w roku 1950 posiadało 11 gospodarstw o łącznej powierzchni 5 tys. ha i zatrudniało 900 osób. Głównym celem było stworzenie hodowli, nie tylko bydła mlecznego, ale również owiec rasy merynos. Od początku hodowano tutaj także trzodę chlewną i konie.
W roku 1953 PGR zostało przekształcone w Państwowy Ośrodek Hodowli Zarodowej, którego celem było zapewnienie stałego dopływu wartościowego materiału hodowlanego.
Firma od pierwszych lat rozwijała się bardzo dynamicznie, zdobywała wiele nagród i wyróżnień. W roku 1964 zyskała miano najlepszego przedsiębiorstwa w kraju. Jednym z najważniejszych historycznie momentów był rok 1974, kiedy Edmund Apolinarski dostał zgodę ministerstwa na sprowadzenie do Polski z USA i Kanady pierwszych kilkudziesięciu sztuk bydła mlecznego rasy Holsztyno-Fryzyjskiej (HF). Dzisiaj 90% bydła mlecznego w Polsce jest właśnie tej rasy. Jej hodowla była zapoczątkowana najpierw w Osowej Sieni i Dębowej Łęce koło Wschowy.
Z tych jałówek kilka lat później urodził się słynny byk Ilon, którego pomnik stoi od roku 1982 (na miejscu przedwojennego pomnika Bismarcka) przed Wschową do dziś. Byk Ilon uważany jest za protoplastę hodowli bydła mlecznego rasy Holsztyno-Fryzyjskiej (HF) w Polsce.
Od 6 lipca 1995 roku działamy jako Hodowla Zwierząt Zarodowych Osowa Sień Sp. z o.o. ze 100% udziałem Skarbu Państwa, którego przedstawicielem jest Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Pomnik byka Ilona budzi od czasu do czasu kontrowersje, bo sprawia wrażenie górującego nad miastem cielca - jak obecny prezes ustosunkowuje się do pomysłów usunięcia postumentu?
Wiem, że od czasu do czasu pojawiają się takie głosy zwłaszcza ze środowisk katolickich. Np ok. 20 lat temu problem stanął nawet na Radzie Miejskiej. Dzisiaj, po wielu konsultacjach i rozważeniu argumentów za i przeciw, stoimy na stanowisku, że ten pomnik tak bardzo wpisał się w krajobraz i jest, jako logo firmy HZZ Osowa Sień, mocno wpisany w tradycję. Usunięcie go byłoby niewłaściwe. To nie jest przecież jakiś ogólny symbol religijny do którego się modlimy, tylko pamiątka bardzo konkretnego zwierzęcia, któremu firma zawdzięcza rozwój hodowli rasy HF w Polsce i pozycję na rynku produkcji zwierzęcej. Kilka razy do roku sprzątamy i wykaszamy teren przyległy do pomnika.
Czy dla pracowników historia i wieloletnia tradycja firmy ma duże znaczenie?
Cięgle mamy pracowników, którzy pracują w firmie od ok. 40 lat i ich świadomość osadzenia firmy w historii jest duża. Dla młodszych niekoniecznie ważne jest to, kiedy firma powstała. Wszyscy jednak wiedzą, że pracują w firmie, która ma dużą renomę w Polsce.
Od 2016 roku prezesem Spółki jest Jan Pabierowski. Co jest siłą napędową spółki i czym warto się pochwalić przed czytelnikami?
Razem z załogą w tym czasie udało nam się osiągnąć wiele sukcesów. Dzięki pracy kadry pracowniczej, technologii żywienia i odpowiedniej genetyce stada, ostatnim i najważniejszym dla nas sukcesem jest ferma w Jędrzychowicach, która osiągnęła rewelacyjny wynik za rok 2019. Średnia wydajność mleka od krowy w tej fermie to 13.253 kg. Dzięki temu zajęliśmy pierwsze miejsce w Polsce w kategorii stada od ponad 500 do 1000 sztuk. To jest wyśmienity wynik na skalę europejską. Z taką efektywnością jesteśmy najlepsi w Polsce, nie tylko wśród spółek skarbu państwa, ale także wśród firm prywatnych.
Od 2016 r. rozwinęliśmy hodowlę bydła rasy mięsnej limousine. Zakupiliśmy 15 jałówek cielnych z najlepszego stada francuskiego. Dzisiaj stado rozrosło się do 120 sztuk, w tym 40 sztuk mamek.
W roku 2019 braliśmy udział w trzech ogólnopolskich krajowych targach: w Poznaniu, w Sielinku oraz w Baszkowicach k. Szczecina i nasza jałówka rasy limousine zajęła pierwsze miejsce jako czempion. Jurorzy z Francji klasyfikują ją jako najlepszą obecnie w Polsce pod względem budowy, umięśnienia i cech tej konkretnej rasy.
Nasz byk tej samej rasy również uzyskał czempiona i dwa razy vice czempiona. To skutkuje tym, że byki hodowlane sprzedajemy obecnie po wyższych cenach.
Ogółem posiadamy około 3700 sztuk bydła, w tym 1,5 tysiąca krów mlecznych.
HZZ Osowa Sień to nie tylko produkcja zwierzęca. Zajmujecie się także produkcją roślinną. Jak wyglądał ten rok w porównaniu z poprzednimi?
Rok 2020 zapowiadał się od początku rokiem suchym. Jednak prowadzona przez nas od 2016 roku uprawa bezorkowa (pozwalająca na oszczędność wody) i stosowanie dużej ilości obornika zaskutkowała tym, że zasobność gleby w próchnicę jest o wiele większa. Pomimo tego, że nasze gleby nie są wyjątkowo dobre (współczynnik bonitacji to 1,02) uzyskaliśmy rewelacyjne, najlepsze w historii funkcjonowania od 1945 roku wyniki.
Np. pszenica z powierzchni ok. 500 ha - średnia 77q/ha, jęczmień ozimy średnia z 330 ha - 86 q/ha, żyto na V klasie ziemi - 65 q/ha, pszenżyto na 260 ha dało 64q/ha. Najbardziej zaskoczył nas doskonały wynik rzepaku - z powierzchni 300 ha uzyskaliśmy plon 44 q/ha.
W uprawie bezorkowej, przy której większość prac wykonujemy jesienią a wiosną po lekkim talerzowaniu następuje bezpośrednio siew buraków czy kukurydzy, nie ma już dużych prac polowych, które powodują wyparowywanie wody. Decyzja o takiej formie uprawy zapadła po wielu konsultacjach z pobliskimi rolnikami i przeprowadzonych w naszej siedzibie konferencjach naukowych we współpracy z ODR z Kalska. Dzisiaj wiemy, że to była dobra decyzja.
Wiem, że w poprzednich latach Spółka organizowała szereg konferencji naukowych, na które zapraszani byli liczni profesorowie i były one otwarte dla rolników.
W tym roku, ze względu na pandemię nie udało się zorganizować takich spotkań, ale w latach poprzednich odbywało się ok. 4 konferencji i szkoleń rocznie. Dodatkową misją Spółki obok produkcji mleka, hodowli zwierząt i produkcji roślinnej są edukacja i badania naukowe. W tym roku np. podsumowywaliśmy doświadczenie naukowe, które prowadziliśmy wraz z Uniwersytetem Rolniczym w Krakowie na temat odchowu cieląt w roku 2019.
Mamy podpisane porozumienia z czterema uczelniami i dla nich prowadzimy praktyki studenckie. Corocznie ok. 20 studentów odbywa u nas praktyki, często zakończone badaniami, które są przyczynkiem do prac naukowych. Dzięki tej współpracy możemy czerpać z wiedzy profesorów, opiekunów praktyk i współuczestniczyć w wielu eksperymentach, które służą poprawie zdrowia naszych zwierząt. Tą wiedzą chętnie się dzielimy realizując misję, którą nakłada na nas Ministerstwo Rolnictwa oraz Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa.
Przykładem takiej współpracy jest ta z Uniwersytetem Przyrodniczym spod Budapesztu, który specjalizuje się w szkoleniu lekarzy weterynarii w kierunku embriotransferu. Taki transfer zarodków od wielu lat prowadzimy w firmie poprawiając cechy genetyczne bydła. Dzięki pracy hodowlanej sprzedaliśmy do stacji unasienniania zwierząt (Wielkopolskie Centrum Hodowli i Rozrodu Zwierząt w Poznaniu) wiele byków, których nasienie jest sprzedawane na całą Polskę. Ostatni sprzedany byk "Ilon Wik" na cześć swojego protoplasty.
W tym roku nie będzie hucznego Święta Plonów ze względu na pandemię, jednak 12 września planujecie uroczystość. Czego możemy się spodziewać?
Od kilku lat w Stodole przerobionej na salę konferencyjną organizujemy z pracownikami dożynki, na które zapraszamy gości z branży i przedstawicieli lokalnych władz. W tym roku przypada 75-lecie funkcjonowania firmy. Z tej okazji chcemy przedstawić i poświęcić sztandar ufundowany przez pracowników Spółki. Uznaliśmy, że tak znana firma w Polsce powinna mieć swój sztandar zakładowy, którego obecnie nie było. Załoga zebrała pieniądze na sztandar i na gablotę. Na rewersie sztandaru jest postać św. Izydora - patrona rolników. Na przeciwko wejścia do firmy, gdzie już dziś leży duży kamień zostanie odsłonięty pomnik św. Izydora. To dla całej załogi duża uroczystość, dlatego zaproszono wielu znamienitych gości. Swoją obecność potwierdził ks. biskup Tadeusz Lityński, który odprawi dziękczynną Mszę dożynkową w kościele w Przyczynie Górnej, gdzie poświęci nowy sztandar Spółki. Po uroczystości religijnej wszyscy goście przemaszerują do firmy, gdzie zostanie odsłonięty pomnik św. Izydora o wysokości 140 cm, usadowiony na stojącym już w tym miejscu kamieniu. Dzięki temu HZZ Osowa Sień zyska patrona.
Zaproszenia wysłaliśmy do: Ministerstwa Rolnictwa, KOWR, Wojewody Lubuskiego, parlamentarzystów, lokalnych władz.
Uroczystość będzie również okazją do uhonorowania naszych 13 pracowników odznaczeniem Zasłużony Dla Rolnictwa. Od kilku dni wiem, że odznaczenia przyznane na mój wniosek poprzez Wojewodę Lubuskiego Władysława Dajczaka przekaże wiceminister rolnictwa Jan Białkowski.
Uroczystość uświetni Orkiestra Stowarzyszenia Kultury Ziemi Wschowskiej działająca przy Centrum Kultury i Rekreacji we Wschowie. Wszystko zakończy się obiadem w naszej sali konferencyjnej.
W związku z pandemią musieliśmy znacznie ograniczyć liczbę gości, dlatego za pośrednictwem mediów przepraszam, że nie mogliśmy zaprosić wszystkich naszych przyjaciół, aby świętować Święto Plonów i podsumować dobry rok.
Niestety nie planujemy również hucznej dożynkowej zabawy, abyśmy nie narazili się na zakażenia. Mamy nadzieję, że na to znajdzie się okazja w przyszłym roku.
