W ostatnich miesiącach obserwujemy rosnące zainteresowanie klientów banków tematem kredytów opartych o wskaźnik WIBOR. Wzrost rat kredytowych spowodowany dynamiczną zmianą tego wskaźnika sprawił, że wielu kredytobiorców zaczęło weryfikować legalność mechanizmów, które wpływają na wysokość ich zobowiązań. Pojawiają się zarzuty dotyczące braku transparentności oraz wątpliwości co do zgodności z prawem zapisów w umowach kredytowych. W rezultacie coraz więcej osób rozważa drogę sądową, której celem jest unieważnienie wiboru jako elementu wpływającego na wyliczanie rat. W niniejszym artykule omawiamy, jak krok po kroku wygląda taki proces i z czym należy się liczyć, decydując się na pozew przeciwko bankowi.
Pierwszy krok – analiza umowy i konsultacja z prawnikiem
Zanim sprawa trafi do sądu, konieczne jest dokładne przeanalizowanie umowy kredytowej oraz pozostałej dokumentacji, takiej jak regulaminy, aneksy czy tabele oprocentowania. To właśnie w tych zapisach często ukryte są kluczowe elementy, które mogą stanowić podstawę pozwu. Najczęściej kredytobiorcy korzystają z pomocy kancelarii prawnych specjalizujących się w sprawach bankowych – prawnik ocenia szanse powodzenia oraz możliwe skutki postępowania. W tym etapie kluczowe jest ustalenie, czy w umowie występują zapisy niejasne, abuzywne lub naruszające interesy konsumenta. Samo unieważnienie wiboru nie dotyczy całej umowy kredytowej, lecz konkretnego mechanizmu ustalania oprocentowania, dlatego wymaga precyzyjnej argumentacji prawnej i finansowej.
Wniesienie pozwu i rozpoczęcie postępowania sądowego
Po pozytywnej ocenie sprawy przez prawnika kolejnym krokiem jest przygotowanie pozwu i jego złożenie w sądzie. W dokumencie wskazuje się stronę pozwaną (bank), dokładnie opisuje się umowę, okoliczności jej zawarcia oraz powody, dla których zdaniem powoda wskaźnik WIBOR powinien zostać uznany za niewiążący. W pozwie należy także sformułować żądanie – może to być usunięcie WIBOR-u z mechanizmu wyliczania rat, zwrot nadpłaconych kwot lub ustalenie nowego, stałego oprocentowania. Po wniesieniu pozwu sąd wyznacza termin pierwszej rozprawy i rozpoczyna właściwe postępowanie cywilne. Strony zostają wezwane do przedstawienia dowodów, dokumentów i ewentualnych opinii biegłych.
Rola dowodów i opinii biegłych w procesie
Jednym z najważniejszych elementów procesu o unieważnienie wiboru jest przedstawienie dowodów potwierdzających nieprzejrzystość i nieuczciwość zapisów w umowie. Dowodem mogą być same zapisy umowne, opinie ekspertów, raporty ekonomiczne, a także orzeczenia wydane w innych podobnych sprawach. Często sąd powołuje również biegłego z zakresu finansów lub bankowości, który ma ocenić, czy sposób wyliczania raty był zgodny z przepisami i standardami rynkowymi. Opinia biegłego może mieć kluczowe znaczenie dla wyniku sprawy, dlatego kancelarie prawne niejednokrotnie same przygotowują niezależne analizy, by wzmocnić pozycję powoda. Ważne jest również wykazanie, że klient nie miał realnego wpływu na treść umowy oraz że nie został właściwie poinformowany o ryzyku wynikającym z zastosowania zmiennego wskaźnika.
Możliwe rozstrzygnięcia i ich skutki dla kredytobiorcy
Po przeprowadzeniu całego postępowania sąd ogłasza wyrok, który może przyjąć różne formy. Jeśli sąd uzna, że zapis o WIBOR-ze był niedozwolony, może orzec o jego nieważności, co oznacza konieczność przeliczenia rat w oparciu o inną formułę. Czasem skutkuje to także obowiązkiem zwrotu przez bank nadpłaconych rat lub naliczonych odsetek. W najkorzystniejszych przypadkach dla kredytobiorców sądy uznają całe oprocentowanie za nieważne, co może oznaczać spłatę wyłącznie kapitału kredytu. Należy jednak pamiętać, że każda sprawa jest indywidualna i uzależniona od wielu czynników – w tym także od składu sędziowskiego czy podejścia danego sądu. Również banki mają możliwość odwoływania się od wyroków, co wydłuża cały proces.
Co warto wiedzieć, zanim zdecydujesz się na pozew
Zanim zdecydujesz się na drogę sądową, warto dobrze przygotować się do całego procesu i mieć świadomość, że sprawa może potrwać nawet kilka lat. Kluczowe znaczenie ma wybór doświadczonej kancelarii prawnej oraz jasne określenie oczekiwań – nie zawsze uda się uzyskać pełne unieważnienie mechanizmu WIBOR, ale możliwe jest np. obniżenie kosztów kredytu. Dobrze jest również śledzić aktualne orzecznictwo i informacje o innych podobnych sprawach – rosnąca liczba pozwów może wpłynąć na jednolitość podejścia sądów. Unieważnienie wiboru staje się coraz bardziej realną opcją dla kredytobiorców, którzy czują się poszkodowani, jednak każdy przypadek wymaga dokładnej analizy i odpowiedniego przygotowania. Świadomość swoich praw i obowiązków to podstawa skutecznego działania.
